Vắc xin phế cầu là một trong những vắc xin quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh do vi khuẩn phế cầu gây ra, một nguyên nhân chính gây ra các bệnh nhiễm trùng như viêm màng não, viêm phổi, và nhiễm trùng máu. Việc tiêm vắc xin phế cầu giúp bảo vệ cơ thể khỏi những bệnh lý nghiêm trọng và giảm thiểu tỷ lệ tử vong do các bệnh nhiễm trùng này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các loại vắc xin phế cầu hiện nay, cách thức hoạt động của chúng, cũng như lợi ích và đối tượng sử dụng phù hợp.

1. Vắc xin phế cầu là gì?

Vắc xin phế cầu là loại vắc xin giúp cơ thể tạo ra miễn dịch chống lại vi khuẩn Streptococcus pneumoniae (vi khuẩn phế cầu). Vi khuẩn này có thể gây ra nhiều bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng, đặc biệt là đối với trẻ em dưới 5 tuổi và người già trên 65 tuổi. Vắc xin phế cầu giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại các chủng vi khuẩn này, từ đó bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nguy hiểm.

2. Các loại vắc xin phế cầu hiện nay

Hiện nay, có hai loại vắc xin phế cầu chính được sử dụng rộng rãi:

2.1. Vắc xin phế cầu 13-PREVENAR 13

• Mô tả: Vắc xin PCV13 là loại vắc xin phế cầu đa giá (bao gồm 13 chủng vi khuẩn phế cầu) được sử dụng phổ biến cho trẻ em và người lớn có nguy cơ cao.
• Chỉ định:
  • Được sử dụng cho trẻ em từ 2 tháng tuổi đến dưới 5 tuổi.
  • Cung cấp miễn dịch mạnh mẽ đối với 13 chủng vi khuẩn phế cầu, bao gồm những chủng thường gây bệnh viêm màng não, viêm phổi và nhiễm trùng máu.
  • Được khuyến cáo cho những người có hệ miễn dịch yếu, người mắc bệnh mạn tính (như bệnh tim, bệnh phổi, tiểu đường) và người lớn từ 65 tuổi trở lên.
• Lợi ích: Giảm nguy cơ mắc bệnh viêm màng não, viêm phổi, nhiễm trùng máu, và nhiễm trùng tai giữa do các chủng phế cầu. Vắc xin này đặc biệt quan trọng đối với trẻ em và người già.

2.2. Vắc xin phế cầu 23-Pneumovax 23

• Mô tả: Vắc xin PPSV23 chứa kháng nguyên từ 23 chủng vi khuẩn phế cầu. Đây là loại vắc xin dùng cho đối tượng người lớn và có hiệu quả phòng ngừa bệnh do các chủng vi khuẩn phế cầu gây ra.
• Chỉ định:
  • Vắc xin PPSV23 được sử dụng cho người lớn từ 65 tuổi trở lên và cho những người có nguy cơ cao mắc bệnh phế cầu như những người bị bệnh tim mạch, bệnh phổi, tiểu đường, hoặc suy giảm miễn dịch.
  • Ngoài ra, vắc xin này cũng được sử dụng cho trẻ em từ 2 tuổi trở lên có nguy cơ mắc bệnh phế cầu.
• Lợi ích: Cung cấp bảo vệ lâu dài đối với 23 chủng vi khuẩn phế cầu, giúp ngăn ngừa các bệnh viêm màng não, viêm phổi và nhiễm trùng máu.

2.3. Vắc xin phế cầu 10-Synflorix

• Mô tả: Vắc xin synflorix là loại vắc xin phế cầu chứa kháng nguyên từ 10 chủng vi khuẩn phế cầu. Mặc dù ít phổ biến hơn PCV13, nhưng PCV10 vẫn được sử dụng ở một số khu vực và cho một số đối tượng.
• Chỉ định:
  • Được sử dụng chủ yếu cho trẻ em từ 2 tháng tuổi đến dưới 5 tuổi.
  • Vắc xin PCV10 cũng có thể được tiêm cho những trẻ em có hệ miễn dịch yếu, hoặc những người có nguy cơ mắc bệnh phế cầu.
• Lợi ích: Cung cấp sự bảo vệ với 10 chủng vi khuẩn phế cầu, giúp phòng ngừa các bệnh nghiêm trọng như viêm màng não, viêm phổi, và nhiễm trùng máu.

3. Lịch tiêm chủng vắc xin phế cầu

Vắc xin phế cầu có thể được tiêm theo các lịch khác nhau tùy vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Dưới đây là một số khuyến cáo về lịch tiêm chủng:

• Trẻ em dưới 5 tuổi: Được tiêm vắc xin phế cầu 13-valent (PCV13) theo lịch tiêm 3 mũi vào các tháng tuổi 2, 4 và 6. Mũi tiêm nhắc lại sẽ được tiêm khi trẻ 12-15 tháng tuổi.
• Người lớn trên 65 tuổi: Nên tiêm vắc xin phế cầu 13-valent (PCV13) và vắc xin phế cầu 23-valent (PPSV23) sau đó. Thường tiêm cách nhau ít nhất 1 năm.
• Người có nguy cơ cao: Như người mắc các bệnh mạn tính hoặc hệ miễn dịch yếu, cũng cần tiêm vắc xin phế cầu theo chỉ định của bác sĩ.

4. Lợi ích của vắc xin phế cầu

Việc tiêm vắc xin phế cầu mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, bao gồm:

• Giảm nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng: Giúp ngăn ngừa các bệnh như viêm màng não, viêm phổi, và nhiễm trùng máu do vi khuẩn phế cầu gây ra.
• Giảm tỷ lệ tử vong: Đặc biệt đối với trẻ em dưới 5 tuổi và người già, việc tiêm vắc xin giúp giảm tỷ lệ tử vong do các bệnh này.
• Tăng cường miễn dịch cộng đồng: Tiêm phòng cho một số lượng lớn dân số giúp giảm sự lây lan của bệnh trong cộng đồng, bảo vệ những người không thể tiêm vắc xin hoặc những người có hệ miễn dịch yếu.

5. Tác dụng phụ và lưu ý khi tiêm vắc xin phế cầu

• Tác dụng phụ nhẹ: Sau khi tiêm vắc xin phế cầu, người tiêm có thể gặp một số triệu chứng nhẹ như sưng đau tại chỗ tiêm, sốt nhẹ, mệt mỏi hoặc đau đầu.
• Lưu ý: Trước khi tiêm vắc xin phế cầu, người tiêm cần thông báo với bác sĩ về các bệnh lý hiện có, tiền sử dị ứng, hoặc bất kỳ vấn đề sức khỏe nào để đảm bảo an toàn khi tiêm.