Bệnh Thương Hàn và lịch sử phát hiện:
- Bệnh thương hàn đã tồn tại từ thời kỳ cổ đại với các mô tả của bệnh được tìm thấy trong các văn bản y học cổ của Ai Cập, Hy Lạp, và La Mã.
- Bệnh thương hàn được đặc biệt đáng chú ý trong thế kỷ 19, khi các đợt dịch lớn bùng phát.
- Năm 1811-1880: Bác sĩ William Budd, người Anh, nhận ra rằng bệnh thương hàn có thể lây truyền qua nước bị ô nhiễm.
- Năm 1835-1926: Nhà vi khuẩn học người Đức Karl Joseph Eberth phát hiện vi khuẩn gây bệnh thương hàn.
- Năm 1850-1918: nhà vi khuẩn học Georg Gaffky người Đức đã nuôi cấy thành công vi khuẩn gây bệnh thương hàn từ mẫu bệnh phẩm của người.
- Vi khuẩn gây bệnh thương hàn được chính thức đặt tên là Salmonella enterica serovar Typhi.
- Vi khuẩn được đặt theo tên Daniel Elmer Salmon, người đã có nhiều đóng góp quan trọng trong nghiên cứu về vi khuẩn gây bệnh ở động vật và người.
Xác định nguồn gốc gây bệnh
- Tác nhân gây bệnh: Bệnh thương hàn do vi khuẩn Salmonella enterica serovar Typhi (S. Typhi) gây ra.
- Đường lây truyền: Chủ yếu qua nước hoặc thực phẩm bị nhiễm vi khuẩn.
- Bệnh cũng có thể lây lan từ người sang người qua tiếp xúc với phân hoặc nước tiểu của người nhiễm bệnh.
Triệu chứng bệnh thương hàn:
-
Giai đoạn khởi phát:
- Sốt cao,
- đau đầu,
- mệt mỏi,
- đau bụngvà chán ăn.
- Có thể kèm theo ho khan.
-
Giai đoạn tiến triển:
- Sốt cao liên tục, phát ban hồng trên da (rose spots),
- Tiêu chảy hoặc táo bón, đau bụng nhiều hơn.
-
Giai đoạn biến chứng:
- thủng ruột,
- viêm phổi,
- viêm màng não
- nhiễm trùng huyết.
Biến Chứng nguy hiểm của bệnh thương hàn
- Thủng ruột: có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
- Nhiễm trùng huyết: Vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu, gây nhiễm trùng toàn thân.
- Viêm túi mật, viêm gan, và viêm tụy: Các cơ quan này có thể bị nhiễm trùng do vi khuẩn S. Typhi.
Phòng ngừa bệnh thương hàn:
- Uống nước đun sôi để nguội
- Những người mang mầm bệnh mạn tính nên tránh dùng thức ăn và không nên chăm sóc bệnh nhân hoặc trẻ nhỏ cho đến khi chúng được chứng minh là không có sinh vật; cần phải có biện pháp phòng ngừa cách ly bệnh nhân đầy đủ. Chú ý đặc biệt đối với các biện pháp phòng ngừa chất thải.
- Những người đi du lịch ở những vùng lưu hành nên tránh ăn các loại rau lá tươi, các thực phẩm cất giữ hoặc phục vụ ở nhiệt độ phòng, và nước chưa sôi (kể cả đá). Trừ khi nước được biết là an toàn, nó phải được đun hoặc clo hoá trước khi uống.
Phòng ngừa bệnh thương hàn bằng vắc xin typhim