Bệnh rubella là gì?
- Bệnh rubella, còn gọi là sởi Đức, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus rubella (thuộc họ Togaviridae) gây ra.
- Đây là bệnh thường gặp ở trẻ em và người lớn chưa có miễn dịch, lây lan qua đường hô hấp (hắt hơi, ho) hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết của người bệnh.
- Tuy rubella thường nhẹ ở trẻ em, nhưng lại rất nguy hiểm cho phụ nữ mang thai vì có thể gây Hội chứng Rubella bẩm sinh (CRS) ở thai nhi.
-
Virus Rubella có khả năng lây nhiễm cao từ 1 tuần trước khi phát ban đến 1 tuần sau khi ban biến mất.
-
Với phụ nữ mang thai, nguy cơ lây truyền cho thai nhi đặc biệt cao nếu không có miễn dịch trước đó.
Bệnh rubella do nguyên nhân gì gây ra?
Nguyên nhân duy nhất gây bệnh Rubella là virus Rubella.
Virus này xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, nhân lên trong các tế bào hô hấp, sau đó lan đến hạch bạch huyết và máu.
Yếu tố nguy cơ gây bùng phát bệnh:
-
-
Chưa tiêm vaccine phòng Rubella.
-
Sống trong khu vực đang có dịch.
-
Tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh.
-
Triệu Chứng Của Bệnh Rubella
Triệu chứng Rubella có thời gian ủ bệnh kéo dài từ 10-20 ngày và dễ nhầm lẫn với các bệnh sốt phát ban khác như sởi hay cảm cúm.
Dấu hiệu điển hình:
Giai Đoạn Khởi Phát
-
Sốt nhẹ (dưới 39°C).
-
Đau đầu, mệt mỏi.
-
Viêm mũi, chảy nước mũi.
-
Viêm kết mạc mắt (mắt đỏ nhẹ).
-
Sưng hạch bạch huyết ở sau tai, cổ hoặc chẩm.
Giai Đoạn Phát Ban
-
Ban đỏ xuất hiện đầu tiên ở mặt, sau lan xuống thân và tứ chi.
-
Ban có màu hồng nhạt, không ngứa, tồn tại khoảng 3-5 ngày rồi tự lặn.
-
Một số trường hợp có thể không xuất hiện ban.
Biến Chứng (Hiếm Gặp)
-
Viêm khớp (thường ở người lớn, đặc biệt phụ nữ).
-
Xuất huyết giảm tiểu cầu.
-
Viêm não (rất hiếm).
Gây triệu chứng cho mẹ hưởng nghiêm trọng đến thai nhi, dẫn đến các dị tật như:
-
Điếc bẩm sinh.
-
Dị tật tim.
-
Đục thủy tinh thể, mù lòa.
-
Chậm phát triển trí tuệ.
Rubella Có Nguy Hiểm Không?
Ở trẻ em và người lớn khỏe mạnh, Rubella thường tự khỏi sau 5-7 ngày mà không cần điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, bệnh trở nên nguy hiểm khi xảy ra ở phụ nữ mang thai, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ. Hội chứng Rubella bẩm sinh có thể gây:
-
Sảy thai hoặc thai chết lưu.
-
Trẻ sinh ra mắc các khuyết tật suốt đời như điếc, mù, bệnh tim bẩm sinh.
Vì vậy, việc nhận biết và phòng ngừa Rubella là rất quan trọng, đặc biệt với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
Chẩn Đoán Bệnh Rubella
Để xác định chính xác Rubella, bác sĩ thường dựa vào:
-
Triệu chứng lâm sàng: Sốt, phát ban, sưng hạch.
-
Xét nghiệm máu: Phát hiện kháng thể IgM (nhiễm cấp tính) hoặc IgG (miễn dịch trước đó).
-
Xét nghiệm virus: Nuôi cấy hoặc PCR để tìm virus Rubella trong dịch họng, nước tiểu (thường dùng cho trẻ sơ sinh nghi ngờ Rubella bẩm sinh).
Việc chẩn đoán sớm ở thai phụ rất quan trọng để đánh giá nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi.
Cách Điều Trị Bệnh Rubella
Hiện tại, chưa có thuốc đặc hiệu chữa Rubella. Điều trị chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và ngăn ngừa lây lan:
-
Nghỉ ngơi, uống đủ nước.
-
Dùng paracetamol để hạ sốt và giảm đau (theo chỉ định bác sĩ).
-
Tránh tiếp xúc với người khác, đặc biệt thai phụ, trong ít nhất 7 ngày sau khi phát ban.
Với thai phụ nhiễm Rubella, cần theo dõi sát sao bởi bác sĩ chuyên khoa để đánh giá tình trạng thai nhi và có biện pháp can thiệp kịp thời nếu cần.
Cách Phòng Ngừa Bệnh Rubella Hiệu Quả
Phòng bệnh Rubella hiệu quả nhất là tiêm vaccine. Dưới đây là các biện pháp cụ thể:
Tiêm Vaccine Rubella:
-
-
Trẻ em: Tiêm vaccine kết hợp MMR (sởi – quai bị – Rubella) ở 11-12 tháng tuổi và nhắc lại lúc 4-6 tuổi.
-
Phụ nữ chuẩn bị mang thai: Tiêm ít nhất 1 tháng trước khi mang thai để đảm bảo miễn dịch.
-
Lưu ý: Phụ nữ đang mang thai không được tiêm vaccine vì đây là vaccine sống giảm độc lực.
-
-
Hạn chế Tiếp Xúc:
-
Tránh tiếp xúc với người nghi nhiễm Rubella.
-
Thai phụ cần tránh nơi đông người trong mùa dịch.
-
-
Vệ Sinh Cá Nhân:
-
Rửa tay thường xuyên.
-
Che miệng khi ho, hắt hơi.
-
Lời Khuyên Cho Phụ Nữ Mang Thai
Nếu bạn đang mang thai và nghi ngờ tiếp xúc với Rubella:
-
Đi khám ngay tại cơ sở y tế uy tín.
-
Xét nghiệm máu để kiểm tra kháng thể Rubella (IgM/IgG).
-
Theo dõi thai nhi qua siêu âm để phát hiện sớm dị tật nếu có.